Steden
De voornaamste klimaatbedreigingen waarmee steden geconfronteerd worden, zijn de toename van het fenomeen van stedelijke hitte-eilanden, hittegolven, overstromingsrisico’s en watertekort.
Het adaptatiebeleid in een stedelijke omgeving vereist de renovatie van de bestaande infrastructuur opdat ze bestand zou zijn tegen deze invloeden of de negatieve gevolgen ervan kan verminderen, de bouw van nieuwe aangepaste infrastructuur en de ontwikkeling van een stadsplanningsbeleid dat rekening houdt met deze kwetsbaarheden.
De aanpassing van gebouwen is essentieel om het hoofd te bieden aan klimaatsverandering waarbij een thermische comfort aan hun gebruikers wordt gegarandeerd door middel van een beperkt energieverbruik. Een gebouw met een hoge energieprestatie kan immers zorgen voor een natuurlijk thermisch comfort, in termen van warmte of koeling, indien het milieu en het klimaat als essentieel onderdeel van de constructie worden beschouwd. Zo kunnen de zonnestraling, thermische inertie van de materialen, bodem en natuurlijke luchtcirculatie optimaal worden benut.
Het Interreg IVB-project “Future Cities – stedelijke netwerken samen tegen klimaatverandering” beoogt stedelijke structuren aan te passen aan de onvermijdelijke klimaatverandering. Gecombineerde maatregelen zoals energiebesparing, de inrichting van groene ruimten en de watertoevoer in steden zijn antwoorden om hun kwetsbaarheid te beperken. De partners van dit project zijn de stad Ieper, in samenwerking met de West-Vlaamse Intercommunale – WVI. Hun taken berstaan erin een intentienota en een ambitieus richtplan op te stellen, groene ruimten en waternetwerken te ontwikkelen en het project te communiceren en te promoten.
Op het niveau van de structuren van stadsplanning werd het project CcASPAR opgericht in het Vlaams Gewest om de ruimtelijke impact van klimaatverandering in de schijnwerpers te zetten en politieke aanbevelingen voor aanpassing inzake planning te ontwikkelen. De resultaten werden gepubliceerd in het boek “Klimaat in Vlaanderen als ruimtelijke uitdaging. I don’t believe in global warming.”
Geen van de Belgische entiteiten heeft reeds aanpassingsmaatregelen inzake infrastructuur en in een stedelijk kader goedgekeurd. De maatregelen die werden goedgekeurd om het hoofd te bieden aan het toegenomen overstromingsrisico worden vermeld in de tab “”watersector”. De maatregelen die werden goedgekeurd om het hoofd te bieden aan het fenomeen van het stedelijk hitte-eiland en de gemiddelde temperatuurstijging zijn bijvoorbeeld:
– de ontwikkeling van gebouwen met een hoge energieprestatie door het opleggen van de passiefnorm voor nieuwe gebouwen (woningen, kantoren en scholen) vanaf 2015 of 2019 (afhankelijk van het betrokken Gewest) en door het stellen van doelen via een reeks van maatregelen die de markt van duurzaam bouwen willen stimuleren, in het bijzonder door de promotie van gebouwen met hoge energie- en milieuprestaties;
– de ontwikkeling van duurzame en energetische renovatiestrategieën van de bestaande gebouwen;
– het verplichte voorleggen van een certificaat dat informeert over de energieprestaties en het energieverbruik van een bestaand gebouw bij elke verkoop of verhuur om de potentiële koper of huurder te informeren;
– het opleggen van maatregelen voor de bestrijding van verharding;
– de versterking van vergroening in een stedelijke omgeving.
- EU
EU strategie groene infrastructuur
- Tools :
Uw gemeente aanpassen (FR) (Waals Gewest): een instrument om de lokale gebieden te ondersteunen bij het opstellen van hun lokale diagnose en het plannen en uitvoeren van aanpassingsmaatregelen
Urban Adaptation Support Tool: ondersteunend instrument voor stedelijke adaptatie om lokale autoriteiten te helpen bij de ontwikkeling, uitvoering en monitoring van adaptatieplannen
Urban Adaptation Map Viewer: an overview of the climate risks of European cities, the vulnerability of cities to these risks and their capacity to adapt
- Reports:
Europees Milieuagentschap: Financing urban adaptation to climate change’ (2016)
International Water Association: ‘principles for water wise cities’ (2016)
- Projecten / programma’s:
Burgemeestersconvenant voor Klimaat en Energie: brengt lokale overheden samen die zich inzetten voor de uitvoering van de klimaat- en energiedoelstellingen van de Europese Unie.
RESCCUE (RESilience to cope with Climate Change in Urban arEas): Europees project om de stedelijke weerbaarheid te verbeteren
RESIN: interdisciplinair onderzoeksproject over klimaatbestendigheid in Europese steden (ontwikkeling van praktische instrumenten om steden te helpen bij het ontwerpen en uitvoeren van lokale aanpassingsstrategieën).