Bossen

Bossen

In België bestreken de bossen een oppervlakte van bijna 7000 vierkante kilometeren 80% van die bossen liggen in Wallonië. Loof- en naaldhoutsoorten en naaldbomen waren evenwichtig vertegenwoordigd en bestreken elk ongeveer 50% van het gebied. Om te antiperen op de impact van de klimaatverandering op de Belgische bosecosystemen werden het afgelopen decennium verschillende wetenschappelijke studies opgestart. Uit de resultaten blijkt dat de toenemende CO2-concentratie in de atmosfeer de bosgroei zal versnellen. Op middellange termijn zal deze groei echter worden getemperd door de vruchtbaarheid van de grond en de relatieve droogte veroorzaakt door hogere temperaturen en de verandering van het neerslagpatroon. Sommige naaldbomen, zoals bijvoorbeeld de spar, zullen alsmaar minder geschikt zijn voor het klimaat, als gevolg van de zachtere, natte winters. Op termijn zou een breedbladige boom zoals de beuk in het bijzonder als gevolg van de periodes van droogte zich ook minder lenen voor het klimaat.

In het Brussels Hoofdstedelijk Gewest is het Zoniënwoud extra kwetsbaar voor de klimaatverandering aangezien zijn belangrijkste variëteiten (beukenboom en zomereik) bijzonder gevoelig zijn voor droogte. De vooruitzichten voor hun voortbestaan zijn niet rooskleurig. Dit woud is een interessant geval omdat het in de buurt van een grote stad ligt die specifieke problemen veroorzaakt (sterke atmosferische vervuiling, veel menselijke bezoekers, enz.).

Het is duidelijk dat de samenstelling van de bossen soms aanzienlijke veranderingen zal ondergaan.

Het Waalse Boswetboekvan 2008 stimuleert de opbouw van een gemengd en meerjarig bos, aangepast aan de klimaatverandering, dat in staat is om bepaalde effecten ervan te beperken. Het huidige bosbouwbeleid moet zich dus richten op het bevorderen van die boomsoorten die het best zijn aangepast aan de (huidige) lokale omstandigheden. Dat is een eerste stap in de adaptatie aan de toekomstige klimaatverandering. De diversificatie van de boomsoorten en het behoud van ecosystemen waarin de mens zo weinig mogelijk heeft ingegrepen, moeten er eveneens toe leiden dat de bossen beter zouden aangepast zijn aan de klimaatverandering. Enkele maatregelen van het Waalse Boswetboek zijn het behoud van dode of omgevallen bomen, het behoud van minstens één boom van biologisch belang per oppervlakte van 2 hectare en de aanleg van volledige voorraden loofboompopulaties. Om het natuurlijke weerstandsvermogen van het bosecosysteem te verhogen, is het goed om de complexe bosstructuren te bevorderen, toe te zien op de vruchtbaarheid van de bodem, de waterbronnen zo goed mogelijk te beheren (zorgen dat de bodem en het grondwater voldoende worden bijgevuld door een goede bodemstructuur te behouden en het waterverbruik door het ecosysteem te beperken, en dit door te kiezen voor bepaalde boomsoorten en bosbouw), de dichtheid van het wild te controleren en onevenwichtigheden te herstellen door de noodzakelijke aanpassingen aan te brengen. Dergelijke bepalingen gelden eveneens voor het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.

In het Waals Gewest bestudeert een groep deskundigen de impact van de klimaatverandering op de bosecosystemen. Deze groep heeft een document opgesteld met aanbevelingen voor beleidmakers en een gids van goede praktijken voor bosbeheerders. Zoals hiervoor vermeld, is de spar – een boom die veel voorkomt in Wallonië – zeer kwetsbaar volgens de klimaatvoorspellingen. Bijgevolg werd in 2009 een nieuwe norm goedgekeurd om de bospraktijken van deze soort aan te passen aan de globale veranderingen (met inbegrip van klimaatverandering).

Het Observatoire wallon de la santé des forêts, dat in april 2011 werd opgericht, beoordeelt de gezondheidstoestand van het bos in het hele grondgebied, zowel op korte als op lange termijn. Het heeft 4 opdrachten: 1) een periodieke beoordeling van de gezondheidstoestand van de bossen voorleggen, 2) de gegevens betreffende de ontwikkeling van ziektes en ziekteverwekkers up-to-date houden, 3) participeren in de samenstelling van kaarten van biotische en abiotische risico’s op basis van de kwetsbaarheid van de bossoorten en de stations, en 4) de kennis verzamelen die noodzakelijk is voor een gecoördineerde strijd in geval van een gezondheidscrisis. Er werden partnerschappen opgericht met het Brussels Hoofdstedelijk Gewest en Frankrijk om de uitwisseling van gegevens in real time te vergemakkelijken wanneer ziektes opduiken en om een gezamenlijk beheer op interregionaal niveau mogelijk te maken.

De evolutie van zijn beuken en eiken in het Zoniënwoud wordt gecontroleerd dankzij een permanente inventarisatie van hun toestand. Uit de inventarisaties is gebleken dat het woud aan het afsterven is. Het gewest zal een nieuw Bosbeheerplan aannemen om het herstellend vermogen en de adaptatie van het Zoniënwoud aan de veranderingen van het milieu in stand te houden en te verbeteren. In het kader van het Onderzoeksprogramma ‘Wetenschap voor een Duurzame Ontwikkeling WDO’, beheerd door het BELSPO, beoogt het onderzoeksproject ECORISK ‘Een beleidsondersteunend instrument voor het beheer van de risico’s van klimaatverandering voor bosecosystemen’ (2012-2016) met behulp van genoemd beleidsondersteunend instrument de risico’s voor de bosecosystemen en de reacties van de bossen op extreme klimaatgebeurtenissen analyseren, met de nadruk op de langetermijneffecten voor de water-, koolstof- en nutriëntencycli in de Belgische bosecosystemen.

Case Studies

  Wallonië

Projectoproep ‘Veerkrachtig Bos’ 2021
Meer informatie

  België

Tracking Invasive Alien Species (TrIAS)
Meer informatie