Europese Unie

De eerste EU-strategie voor adaptatie aan de klimaatverandering werd op 16 april 2013 goedgekeurd. Het algemene doel van de strategie was om bij te dragen tot een klimaatbestendiger Europa. Om dit te bereiken, werd de strategie gericht op drie belangrijke aspecten:

  • bevordering van initiatieven op het niveau van de lidstaten;
  • beter geïnformeerde besluitvorming;
  • meer rekening houden met de aanpassing in de meest kwetsbare sectoren (‘climate proofing’).

In 2016 heeft de Europese Commissie een evaluatieproces voor de uitvoering van haar adaptatiestrategie gelanceerd. Deze evaluatie, afgerond in november 2018, geeft aan dat de strategie haar doelen heeft bereikt. Het rapport geeft echter aan dat Europa erg kwetsbaar blijft voor de impact van klimaatverandering.

Zoals in de strategie voorzien was, werd ook een evaluatie van de uitvoering van de nationale adaptatiestrategieën van de lidstaten gemaakt op basis van een scorebord. Het geaggregeerd scorebord voor de 28 EU-lidstaten geeft aan dat de meeste lidstaten (waaronder België) een goede vooruitgang geboekt hebben in de eerste drie stappen van het adaptatieproces (de voorbereiding van het terrein voor adaptatie, de evaluatie van de risico’s en kwetsbaarheden, en de identificatie van de adaptatie-opties) maar dat er nog werk nodig is voor de 2 laatste stappen (“uitvoering” en “opvolging en rapportering”).

De European Green deal , een geïntegreerde en transversale strategie die bijna alle beleidsterreinen bestrijkt, werd eind 2019 voor het eerst gepresenteerd tijdens de jaarlijkse internationale klimaattop (COP25 in Madrid).

Dit ambitieuze plan heeft tot doel de belangrijkste uitdagingen op het gebied van milieu, klimaat, biodiversiteit en duurzame ontwikkeling op een sociaal rechtvaardige manier aan te pakken, met behulp van het Just Transition Mechanism. Het is de bedoeling om van Europa tegen 2050 het eerste klimaat neutrale continent te maken. Om deze politieke verbintenis om te zetten in een wettelijke verplichting werd de eerste Europese klimaatwet ingevoerd. Deze wet biedt een wettelijk kader voor een geleidelijke en vooral onomkeerbare vermindering van de uitstoot van broeikasgassen, terwijl tegelijkertijd de absorptie van broeikasgassen door natuurlijke en andere koolstofputten wordt gestimuleerd. Het is ook bedoeld om de inspanningen voor de aanpassing aan de klimaatverandering te intensiveren.

In het kader van de European Green Deal worden verschillende andere initiatieven voorbereid, hieronder valt ook met name de lancering van de nieuwe, meer ambitieuze EU adaptatiestrategie, die de Europese Commissie heeft gepubliceerd op 24 februari 2021, met als algemeen doel de veerkracht tegen de effecten van klimaatverandering te vergroten en van Europa tegen 2050 een klimaatbestendige samenleving te maken. Om dit te bereiken ambieert de Commissie een versnelde, doordachte en meer systematische aanpak met extra aandacht voor internationale samenwerking wegens het grenzeloze karakter van klimaatverandering.  De Commissie legt het accent op het uitwerken van oplossingen en het overgaan tot concrete acties.

De Europese Verordening 525/2013 (betreffende het bewakingssysteem voor de uitstoot van broeikasgassen en systeem voor de aangifte van andere informatie die betrekking heeft op de klimaatverandering) voorziet dat de lidstaten aan de Europese Commissie informatie over de nationale adaptatiestrategieën rapporteren. Het 2de rapport van België is op 15 maart 2019 overhandigd.

Met haar initiatief ‘Burgemeestersconvenant voor klimaat en energie’ moedigt de Europese Commissie steden aan om zich te engageren tot het nemen van maatregelen voor de aanpassing aan de klimaatverandering.

De EU financiert tenslotte adaptatie doorheen verschillende instrumenten zoals de 5 structuur- en investeringsfondsen, het Life-instrument en het solidariteitsfonds van de EU voor natuurrampen.